Limit Switch

Limit Switch Nedir

Limit switch yada diğer adıyla sınır şalteri, bir hareketli mekanizmanın temas etmesi sonucu mekanik olarak tahrik edilerek elektriksel kontakları pozisyon değiştiren elektriksel bir anahtardır. Limit switchin kontaklarının pozisyon değiştirmesi, yani açık konumdan kapalı konuma veya kapalı konumdan açık konuma geçmesi sonucu herhangi bir elektrik devresi açılır veya kapanır.

Limit Switchlerin Uygulama Alanları

Bir elektrik motoru vasıtasıyla otomatik olarak açılıp kapanan bir garaj kapısı, açılma ve kapanma son noktalarında bir limit switchi tahrik ederek  motorun durmasını sağlayabilir.  Açılma üst noktasında, bu noktaya limit ve ya nihayet noktası da denebilir, limit switche temas ederek onu tahrik eden garaj kapısı, limit switchin kapalı pozisyonda olan kontağını açık konuma getirir. Böylece motora yol veren elektrik kumanda devresinin enerjisi kesilmiş olur. Motora yol veren kumanda devresi kontaktör, röle gibi bir elektromekanik anahtarın bobini olabileceği gibi limit switchin kontak verisi PLC gibi programlanabilen bir işlemci tarafından da değerlendirilebilir. Limit switch, kendisini tahrik eden mekanizmayı durdurabileceği gibi başka bir fonksiyonu da yerine getirebilir.

Limit switchler, tüm makinaların, otomatik hareket eden sistemlerin, geçiş turnikelerinin, otopark giriş çıkış kapılarının, yolcu ve yük asansörlerinin, yürüyen merdivenlerin, konveyörlerin, hidrolik ve pnömatik sistemlerin, yüksek tonajlı vinç sistemlerinin, motorlu vana aktüatörlerinin, otomatik açılıp kapanan kanatları olan merkezi havalandırma sistemlerinin, otomobil tamirhanelerinde kullanılan liftlerin vazgeçilmez elemanlarıdır.

Limit Switchlerin Sensörlere Göre Avantajları

Her ne kadar, günümüzde daha teknolojik olan endüktif sensör, kapasitif sensör, fotoelektrik sensör vb. temassız algılayıcılar da limit switch yerine kullanılabilse de limit switchler, düşük maliyetleri, basit yapıları, montajında daha az teknik bilgi gerektirmeleri, elektronik parçası olmadığından dolayı voltaj değişimlerinden ve pik akımlarından etkilenmemeleri, sensörlere göre daha mukavim bir yapıya sahip olmaları,  her endüstriyel elektrik malzemesi satıcısının stoğunda bulumaları gibi bir çok avantajından dolayı hala tercih sebebidir.  

Limit Switch Tipleri ve Seçimi

Bu kadar çok ve farklı kullanım alanı olan limit switchler bir çok farklı tipte üretilirler. Uygulamacı ve teknik tasarımcı kendi mekanizmasının ve çalışma ortam koşullarının özelliklerini göz önüne alarak doğru seçimi yapmalıdır. Limit switch darbelere ve zor ortam koşullarına maruz kalacak bir yerde kullanılacak ise metal gövdeli tipler, daha kolay koşullarda ise plastik gövdeli tipler tercih edilmelidir. Ortamda aşındırıcı kimyasallar ve asitler var ise, plastik gövdeli tipler metal gövdeli tiplere tercih edilmelidir. Çünkü plastiklerin korozyon dayanımı metallere göre daha iyidir.  Uygulamanın ihtiyacına göre, IP sınıfı, kontak yapısı ve kontak sayısı, kafa formu, gövde büyüklüğü gibi faktörler değerlendirilerek seçim yapılır.

Limit Switchlerin Kontak Yapısı

Limit switchler genellikle normalde açık (NO) ve normalde kapalı (NC) olmak üzere iki adet ani hareketli ( snap action ) kontağa sahiptir. Kontak sayıları ve açık kapalı varyasyonları farklı olan ani veya yavaş hareketli ( slow action ) kontaklara sahip olan limit switchler de vardır.   

Limit switchler genellikle yaylı ( spring return ) mekanizmaya sahiptir. Yani üzerine kuvvet uygulandığı zaman kontakları pozisyon değiştirir, uygulanan kuvvet kalktığı zaman kendisini resetleyerek eski pozisyonuna döner. Bazı uygulamalarda kalıcı anahtarlamaya ihtiyaç duyulur. Yani limit switch üzerine bir kuvvet uygulandığı zaman limit switch kontakları pozisyon değiştirir ancak kuvvet kalktığı zaman kontaklar eski pozisyonuna gelmez. Limit switchin eski pozisyonuna gelmesi için elle manuel bir resetleme yapmak gerekir. Bu tür limit switchlere resetli limit switch denir. En temel uygulama alanları asansör hız regülatörleridir.

Limit Switch Standartları

Limit switchler EN 60947.5.1 ana standardı ve CE LVD Alçak Gerilim Direktifi kurallarına göre imal edilirler.