Otomatik Sigorta

Otomatik Sigorta Nedir

Minyatür devre kesici veya diğer adıyla otomatik sigorta bir devreyi yüksek akım ve kısa devre akımından korumak amacıyla tasarlanmış bir anahtardır. Devreden geçen akım belirli bir değerin üstüne çıkınca veya bir kısa devre durumunda otomatik sigorta elektrik bağlantısını keser.

Şekil 1’de bir otomatik sigortanın iç mekanizmasına ait temel parçalar görünmektedir. Şekil 2’de görüldüğü gibi akım sırayla giriş terminali, U bara, bimetal, esnek bara, bobin, esnak bara, çekiç ve çıkış terminali yollarını izleyerek devreyi tamamlar. Bir otomatik sigortanın akım taşıyan tüm iletken parçaları Şekil 2 ‘de gösterilmiştir.

Şekil 1 ve 2’de otomatik sigorta kurulu pozisyondadır. Yani elektriği geçirir durumdadır. Şekillerin daha basit olması amacıyla mekanizma yayları gösterilmemiştir. Devrenin tamamlanması veya ayrılması, çekicin çıkış terminaline teması veya temas etmemesi ile sağlanır.

 Açık pozisyondaki bir otomatik sigortayı kapalı pozistona getirmek için mandal aşağı pozisyondan yukarı pozisyona alınır. Mekanizmaların tahriki ve dönme yönleri Şekil 3’te gösterilmiştir. Mandal U mafsalı, U mafsal bayrağı, bayrak da çekici döndürerek çekicin çıkış terminaline yapışmasını sağlar. Ancak bu hareket için çekicin maniveladan, manivelanın da tetikten destek alması gerekir. Destek noktaları kırmızı daireler içinde belirtilmiştir. Tüm parçalar pozisyonlarını kurma yayları vasıtasıyla korurlar. Şekil basitleştirilmek amacıyla yaylar gösterilmemiştir. Eğer manivela tetik desteğinden kurtulacak olursa çekiç de manvela desteğinden kurtulacak ve ok işaretinin tersi yönde kurulmuş olan yay kuvveti sayesinde dönerek devreyi açacaktır. Tetiğin dönme hareketi bimetal veya bobin ve nüveden oluşan selonoid ile sağlanır. Manivela ve çekicin desteklerden kurtulma pozisyonu Şekil 4’te gösterilmiştir.     

Termik – manyetik koruma yapan bir  otomatik sigortada tetiğin dönme haraketi 2 değişik tahrikle sağlanır. Bobin ve nüveden oluşan selonoidin üzerinden belirli bir değerin üstünde yüksek akım geçerse ( Ör: nominal akım değerinin 3, 5, 10 katı gibi ) nüve ok yönünde ani bir hareket yaparak tetiği alt kolundan iterek döndürür. Diğer tahrik mekanizması ise bimetal sayesinde olur. Bimetal iki farklı metal plakanın birbirine yapıştırılmasından oluşmuştur. Farklı metallerin uzama katsayıları farklı olduğu için sıcaklık artışı karşısında dış taraftaki metal, iç taraftaki metale göre daha fazla uzar ve parantez şeklini alırlar. Normal çalışma koşullarında bimetal düzdür. Akım değeri nominal akım değerinin üzerine çıkarsa ( Ör: nominal akım değerinden %10, %20, %50 fazla gibi ) bimetal ısınarak ok yönünde eğilir ve tetiğin üst kolunu iterek döndürür.

Tetik mekanizmasının termik ( bimetal tahriki ) veya manyetik ( selonoid tahriki ) etkenler sonucu dönmesi ile sırasıyla manivela tetik desteğinden, çekiç de manivela desteğinden kurtulur ve çekiç geri bir hareket yapar ve kontaklar birbirinden ayrılr. Devre açılmış olur.

STANDART AKIM DEĞERLERİ

EN-60989-1  standartına göre otomatik sigortalar genellikle 1A, 2A, 3A, 4A, 6A, 10A, 16A, 20A, 25A, 32A, 40A, 63A, 80A ve 100A ( Renard Serisi ) In  nominal akım değerlerinde üretilirler. Bu değer otomatik sigortanın sürekli yükte taşıyacağı akım değeridir. Otomatik sigortanın üzerinde nominal akım değeri A ( amper ) sembolü olmadan yazılıdır.  Sigortanın üzerine aynı zamanda açma karakteristiğini temsil eden B, C veya D semolü yazıdır. B, C ve D harfleri sigortanın ani açma akım değerini temsil eder. Ani akım açma değerleri aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Örneğin B tipi 10A değerinde bir sigortada manyetik açmanın gerçekleşmesi için sigortanın üzerinden en az 30A akım geçmelidir.